Friday, March 18, 2011

ZOKHAW HMASAWNNA TIHLAWHTLING TURA MIPUITE MAWHPHURHNA LEH CHANVO NEIHTE

Zokhaw tapchhak

Mipui zalenna leh hmasawnna dik tak chu a rama chengten phur tak leh inhawng taka an inrawlhna hi a ni a. India rama chengte pawh hian ruahmanna leh a tihhlawhtlinna kawngah tha nasa takin kan thawh tur a ni a, chutiang a nih loh chuan eng anga ruahmanna tha pawh awm se, hmasawnna tak tak min thlen thei lovang. Mipui ten an chanvo leh thuneihna an chanve tur dik tak an chan theihna tur atan chuan ruahmanna siamtu-ah an tang tur a ni a, a thawktu-ah pawh an tang tur a ni a, a hlawkna teltu an ni ngei bawk tur a ni.

Hmasawnna (Development) hi thil thang reng (growth) leh thil inthlakthleng (change) hian a siam a. A malkhai mai hian hmasawnna a thlen thei lo. Hmasawn tur hian tih tak zeta thawh a ngai a. Zokhaw hmasawnna (Rural Development) atan pawh hian mitinin an tha leh zung nasa taka an sen theuh a pawimawh tak zet a ni. India ram pumpui hmasawnna chu thingtlanga cheng te hmasawn leh hmasawn lovah a innghat thui hle a. A chhan chu India rama mihring cheng Mi 1,02,70,15,247 zinga 73.45 % (2001) zet chu thingtlang (Zokhua)-a cheng annih vang a ni.

Zokhaw hmasawnna tur hian India ramin mahni ro inrel (independence) kan neih hma atang tawh khan kan ram hruaitute khan an rilru leh ngaihtuahna nasa takin an lo seng tawh thin a. Zokhaw hmasawnna tur atan hian rawtna leh ruahmanna engemaw zat duanchhuah a ni tawh a. Chung zingah chuan Community Development Project 1952 angte kha chungtiang atana ruahmanna awm, a taka bul tanna a tih theih ang. Hun lo kal zelah, Zokhaw hmasawnna tura ruahmanna (Schemes) chi hrang hrang a awm tawh thin a. Hengte hi a theih ang kawng kawngin tihhlawhtlin thin a ni.

Amaherawhchu, heng ruahmanna te hian hmun tam takah, a tak ram a thleng lo tih hriat a ni a, Kan Prime Minister boral Pu Rajiv Gandhi phei kha chuan “Cheng 1-ah pawisa 25 chauh hian a thlenna hmun tur a thleng a ni” a lo ti nghe nghe a ni. Ruahmanna te hi tha hle mahse, a taka tihhlawhtlinna kawngah engemaw tha lo lai a awm a ni tih a chiang a. He thil tha lo siamthat hi thil hautak leh ngaithuahna sen tlan ngai thil a ni. Ngaihdan awm thenkhatah chuan Zokhuaa chengte hian an hmasawnna tur atan hian an tha leh zung an thawh/seng tawk lo nia ngaih a ni a. Chutihrual chuan sorkar pawh hian anmahni hi an ring tawk lovin, kut an rawlh thui lutuk pawh a ni mai thei a ni. Engpawh nise, tuna kan kalpui danah hian thil fuh tawk lo, siamthat ngai thil a awm ngei chuan a lang a. A bik takin, Mizoram a Rural Development Schemes tam tak kan kalpui danah hian duhthusam lohna lai a awm ngei chuan a lang a ni.

Heng thil te siamtha a, rawtna tha zawk leh a tak taka tihlawhtlin theih ngeina tur, mipui ten hlawk zawk leh tangkai zawka- R.D Schemes te an chhawr theih nan Zirbingna hmun (institution) a awm hi neih a tul a. Mipuite tana siam, zokhaw hmasawnna tura ruahmnna awm mekte hi mipui ten tha leh zung nasa zawka an sen theih ngei dan tur ngaihtuah tlang turin inrawnkhawmna (Seminar) te, insiamthat tura zirhona (Workshop) te, thiam ngei leh hmang thei ngei tura thawktute buatsaih (training) leh hmuna zirpui (Field visit) te hi a tha hle chuan a lang. Hengte hi tithlawhtling tur chuan State Institute of Rural Development (SIRD) hi a awm a tul a, chhawr tangkai thiam pawh a tulin, anni pawhin tih tak takna leh inpekna tak tak an neih chauhvin thingtlang mipui te hian hma an sawn thei ang.

SIRD hma lain, harsatna awm mek sutkian, rawtna tha zawk duan chhuah leh mumal zawka Zokhaw hmasawnna tura sorkar hnathawk leh mipui thawh tlan theih tura an telve dan tur leh tha leh hlun/nghet {culture} a neihtir ngei beisei a ni.


Post by K.T Pakhuangte
On 18.3.2011